موانع استجابت دعا چیست ؟
ما دعا کردیم اما چرا مستجاب نشد؟! چرا خدا درخواست ما را بی جواب گذاشته است؟! اگر این مساله دغدغه شما شده که فرمول اجابت و مانع یا موانع استجابت دعا و درخواست از خداوند را بدانید، حتما این مقاله را تا انتها بخوانید.
و قَالَ رَبُّکُم أُدعُونِی أستَجِب لَکُم
قرآن کریم
و پروردگارتان فرمود: مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم (1)
با این وجود که خداوند دستور داده که از من بخواهید و به درگاه من دعا کنید و همچنین وعده استجابت دعا داده است، اما بسیاری از مردم می گویند: ما بار ها به درگاه خداوند نیایش و دعا کردیم و خواسته خود را طلب کردیم، اما مستجاب نشد!
ما باید بررسی کنیم که آیا به درستی روند دعا و طلب را طی کرده ایم و آیا مانع یا موانع بر سر راه استجابت دعا وجود داشته و در نهایت ما چگونه باید از خداوند درخواست کنیم تا دعا به هدف استجابت برسد؟
اگر گم كرده ای ای دل، كلید استجابت را
شعر از ژولیده نیشابوری
بیا یک لحظه با ما باش، پیدا كردنش با من
از حکمت دعا تا موانع استجابت دعا
می دانیم خداوند کسی است که خلف وعده نمی کند و اگر درخواست ما مستجاب نشد، پس حتما مانع یا موانع برای استجابت دعا وجود داشته است..
گنجینه های بزرگ نعمت و رزق او نیز وسیع است و خدای ما بخیل نیست؛ پس اگر بخواهیم دعا به استجابت برسد، باید مقتضی را ایجاد کنیم و مانع یا موانع استجابت دعا را رفع کنیم.
اما یک حکمت از دعا کردن و عرض حاجت کردن به درگاه پروردگار عالم این است که این نکته بطور مداوم تکرار و یادآوری شود که تنها یک نیرو در عالم هستی وجود دارد و انسان باید دائم و در همه حال، حتی در کوچکترین امور ، در حال دعا و اعلام نیاز به خداوند یکتا باشد. [ چه در سختی و چه در آسایش ]
آیا در آسایش نیز دعا و توجه به خدا داریم؟
اما آیا ما انسان ها بجز هنگام گرفتاری و مشکلات ، در لحظات آسایش و خوشحالی نیز به یاد خدا هستیم و آیا در همین حال خوشحالی نیز دعا می کنیم یا غافلیم؟!
اقرار کنیم که بسیاری از مردم در غفلت هستند و قرآن هم گزارش کرده از انسان هنگامی که دچار رنج و زیان می شود، در همان لحظه چه نشسته باشد چه ایستاده چه خفته ، فوراً ما را به دعا می خواند؛ و آنگاه که رنج و زیانش را ما برطرف ساختیم، باز به حالت غفلت بازمی گردد به صورتی که انگار هیچگاه ما را برای دفع ضرر و رنج خود دعا نکرده است!
و إذا مَسَّ الإنسانَ الضُّرُّ دَعانا لِجَنبِه أو قاعِداً أو قَائِماً فَلَمّا کَشَفنَا عَنهُ ضُرُّهُ مَرَّ کأن لَم یَدعُنا إلی ضُرٍّ مَسَّهُ (2)
قرآن کریم
این نوع رویکرد نشان می دهد که فرد در امور عادی زندگی برای خود و دیگران نقش و قدرت قائل است که این نوعی شرک پنهان محسوب می شود.
لذا هنگامی که گرفتاری پیش آید، همین شرک پنهان تبدیل به موانع استجابت دعا می شود و گویا انسان به همان منابع قدرتی که در زمان غفلت ، به آن تکیه کرده بود ارجاع داده می شود.
هر کسی که دوست دارد خداوند هنگام سختی ها و گرفتاری ها دعای او را اجابت کند، در هنگام آسایش ، بسیار دعا کند.(3)
موانع استجابت دعا
بسیاری از مردم درباره مانع یا موانع استجابت دعا ناآگاه هستند و با ذهن محدود خود می خواهند برای خداوند تعیین تکلیف کنند برای رسیدن به خواسته های خود یک راه ذهنی مشخص نموده و اصرار پشت اصرار می کنند که خدایا همین طلب مرا اجابت کن !
برخی از موانع استجابت دعا به این شرح است:
- شرک پنهان
گفتیم همین که شخص فقط در مصیبت و بلا ” یا الله “می گوید، یعنی در امور عادی روزمره به قدرت خود متکی است و باور کرده که در کنار خدا برای خود قوّت و توانی دارد؛ این یک شرک پنهان و مانع اجابت دعا است. - امید به غیر خدا
- آسیب رساندن به مردم
- خوردن مال حرام (4)
- مغایرت خواسته ها با قوانین و سُنن الاهی
- بعضی رذایل اخلاقی مانع اجابت دعا است.
به غیر خدا امید نداشته باش
بعضی ها از خداوند درخواست می کنند اما در اعماق قلب ، امید به غیر او بسته اند و از همگان قطع امید نکرده اند و به این آگاهی نرسیده اند که تنها خدا است که می تواند گره از کارم بگشاید و اگر کسی هم بتواند کاری انجام دهد، تنها واسطه ای از جانب خداوند است و قدرت مستقلی ندارد.
در کنار خداوند نباید به کسی امید بست که همین مساله مانع تحقق خواسته و استجابت دعا است. امام صادق علیه السلام در دستورالعملی فرمودند:
هرگاه یکی از شما بخواهد که هرچه از خداوند درخواست کند به او بدهد، باید از همه مردم چشم امید قطع کرده و جز به خداوند امید نبندد. پس چون خدای دانست که او به راستی چنین است، هرچه از خدا بخواهد به او اعطا کند.(5)
امام صادق علیه السلام
از موانع استجابت دعا ، آسیب رساندن به مردم
آسیب رساندن به مردم چه به صورت مالی باشد یا جسمی و یا حتی آسیب از قبیل ستم ، ناسزا ، بدگویی ، غیبت کردن و … یکی از بزرگترین موانع استجابت دعا دانسته می شود. گاهی افراد با یک کلمه دل بنده خدا را به درد می آورند و با دل شکستن ، توقع دارند خدا به آنها ترحم کند!
دوستان؛ این ممکن نیست که عامل آسیب و ستم به دیگران باشیم و آنگاه از خداوند بخواهیم به نحو دیگری با ما تعامل نماید. خداوند یکتا این جهان منظم و مرتب را طوری آفریده که همچون آینه دقیقا بازتاب خودمان را به ما منعکس کند. آسیب رساندن به مردم از همان موانع استجابت دعا است.
مغایرت با قوانین جهان هستی
منظور این است که درخواست انسان از خداوند نباید خارج از مسیر تعریف شده قوانین هستی باشد.
مثلا شخصی دعا کند یک شبه پولدار شود! بدیهی است چنین کسی اگر برای تحقق هدفش هیچ اقدام عملی جدی نکند و فقط به دعا بسنده کند، کافی نیست و به او گفته خواهد شد:
تو پای به ره در نه و هیچ مپرس
لذا این قوانین نیست که باید با دعای ما تغییر کند بلکه این ما هستیم که باید مطابق قوانین و سنت های الاهی برنامه ریزی کنیم و قدمی در مسیر موفقیت برداریم؛ سپس با استمداد از حضرت حق درخواست فزونی و نتیجه مطلوب داشته باشیم.
رذایل اخلاقی موانع استجابت دعا
کسانی که می خواهند زودتر از موعد حاجتشان به اجابت برسد، در پاکسازی درون خود از رذایل اخلاقی بکوشند یا لااقل بعضی از رذایل یا گناهانی که موانع استجابت دعا هستند و رزق انسان را کم می کند یا دعا ها را بی اثر می کند، ترک کنند.
مثلا حسادت ورزیدن ، یکی از موانع است. کسی که حسود است به نعمتی که می خواهد، نمی رسد هرچقدر هم که دست به دعا بردارد. حسود چشم دیدن نعمت نزد بندگان خداوند را ندارد و با حسد ، راه را برای ورود نعمت به زندگی خود می بندد.
پاکسازی درونی از شرایط بسیار مهم اجابت دعا و خواسته ها می باشد. زیرا انسانی که با افکار ، احساسات ، گفتار و رفتارش همواره پیام های منفی به جهان ارسال می نماید، نمی تواند تنها با الفاظ ، ارتعاشاتی که بر اثر آلودگی های درونی ارسال می نماید را خنثی نماید.
دلت را خانه ما كن ، مصفا كردنش با من
به ما درد دل افشا كن، مداوا كردنش با من
اگر گم كرده ای ای دل، كلید استجابت را
بیا یک لحظه با ما باش، پیدا كردنش با من
اگر درها به رویت بسته شد ، دل بر مكن ، بازآ
درِ این خانه دق الباب كن ، وا كردنش با من
به من گو حاجت خود را ، اجابت می كنم آنی
طلب كن آنچه می‌خواهی، مهیا كردنش با من
بیفشان قطره اشكی، كه من هستم خریدارش
بیاور قطره ای اخلاص، دریا كردنش با من
چو خوردی روزی امروز ما را ، شكر نعمت كن
غم فردا مخور ، تأمین فردا كردنش با من
پانوشت
1) سوره غافر آیه 60
2) سوره یونس آیه 12
3) حدیث پیامبر خدا صلی الله علیه وآله ؛ کتاب نهج الفصاحه ص770
4) خداوند فرموده: تو دعا کن و از من اجابت کردن ، پس هیچ دعایی از من محجوب نماند مگر دعای شخص حرام خوار ؛ کتاب بحارالانوار ج 93 ص 373
5) کتاب کافی ج 2 ص 148
نظرات ، پرسش و پاسخ