رسیدن به حس شادمانی با روانشناسی معنوی

حس شادمانی و نشاط یکی از مهمترین نیازهای روانی بشر است اما تا انسان موانع شادی و سرور را برطرف نکند یعنی ذهن او در تلاطم احساسات منفی و ترس و اضطراب باشد، به شادی نخواهد رسید. برای رسیدن به حس فرح و شادمانی واقعی راهکار هایی در روانشناسی معنوی وجود دارد از جمله تمرین زندگی در زمان حال

• ماهیت و حقیقت حس شادمانی
• بررسی رفع موانع خوشحالی در روانشناسی معنوی
• چگونگی دستیابی به شادمانی و تقویت آن
• بررسی راهکار های موثر دستیابی به حس شادمانی
• تاثیر سرور بر شخصیت ، عزت نفس ، اعتقادات مذهبی ، سرمایه اجتماعی ، فعالیت های اوقات فراغت

ماهیت حس شادمانی

حس فرح و شادی و سرور یکی از هیجانات اساسی بشر اسـت لـذا هـرکس به فراخور خود آن را تجربه می نماید. امــا تعریف شادمانی بـه سادگی تجربه آن نیست.

شادی جایگاه ویژه ای در قرآن دارد و خداوند به گونه های مختلف ، آن را تأیید و به آن توجه کرده است. البته نه به شادی های بیهوده و حرام بلکه سرور برخاسته از رعایت اهداف الاهی و انسانی

قُلْ بِفَضْلِ اللّهِ وَ بِرَحْمَتِهِ فَبِذلِکَ فَلْیَفْرَحُوا هُوَ خَیْرٌ مِمّا یَجْمَعُونَ

ای رسول خدا ؛ بگو که شما باید تنها به فضل و رحمت خدا شادمان شوید (و به نزول قرآن مسرور باشید) که آن ، بهتر و مفیدتر از ثروتی است که برای خود می اندوزید.

سوره یونس آیه 58

بر طرف کردن موانع شادی

برای رسیدن به حس شادمانی قبل از هر چیز باید موانع شادی را از میان برداشت. اگر انبوهی از افکار و احساسات منفی در قلب و فکر انسان خانه کرده باشد ابتدا باید از درون خود را پاکسازی کرد.

قلبی که گرفتار کینه است در رنج و اندوهی مداوم می ماند و شادی را تجربه نخواهد کرد. حسادت همچون آتشی است که نیکی های صاحب خود را می سوزاند.

زندگی در زمان حال

شادی مهمان قلب افرادی است که در ” زمان حال ” زندگی می کنند و لذا تک تک نعمت ها و زیبایی ها را می بینند و از وجود این همه شگفتی و موهبت به شعف می آیند و از شادمانی در پوست خود نمی گنجند. به راستی که اگر بخواهیم نعمت های خدا را بشماریم هرگز نمی توانیم.

آن کس که چشم بینا دارد ، چگونه می تواند از این همه لطف و نعمت خداوند خوشحال نباشد؟!
بر اساس روانشناسی معنوی و خودآگاهی توحیدی ، افراد موفق همیشه در حس و حال رضایت معنوی از پروردگار و حس شادمانی از نعمت او هستند.

از ویژگیهای بهشت موعود که جایگاه شادمانی و سعادت ابدی است، زندگی در لحظه حال و نداشتن ترس و اندوه است.

إِنَّ الَّذِينَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلائِكَةُ أَلَّا تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ

همانا كسانى كه گفتند: پروردگار ما خداست، پس (بر اين عقيده) مقاومت نمودند، فرشتگان بر آنان نازل مى‌شوند و مى‌گويند: نترسيد و غمگين مباشيد و بشارت باد بر شما به بهشتى كه پى در پى وعده داده مى شديد.

سوره فصلت آیه 30

موارد موثر در ایجاد حس شادمانی

کسی که چگونگی زندگی در زمان حال را نیاموخته و درگیر ترس آینده و اندوه گذشته ها است، فرصت حس شادی و شادمانی را در آن لحظه از دست داده ؛ فرصتی که هرگز به دست نخواهد آورد و دیگر تجربه نخواهد کرد!

در ادامه موارد بسیار پر اهمیت و دارای تاثیر در این حس شادی و سرور را بیان می کنیم:

تاثیر شخصیت افراد

ابعـاد شـخصیتی افـراد بـر حس شادمانی آنها تأثیر زیادی دارد. در روانشناسی گفته اند دو بعـد شـخصیت انسـان در تعییـن مــیزان شــادمانی از اهمیــت بیشــتری برخوردار است.

یکی از این دو بعـد را برونگرایی و آرامش و دیگری را درونگرایی و عصبانیت نامیدند. اکثر مردم شخصیتی تک بعدی و افراطی ندارند یعنی فرد طبیعــی کسی اســت کـه نـه کـاملاً درونگرا سـت و نـه کـاملاً برونگـرا

عزت نفس

عزت نفس یکی از عواملی است که بر میزان شـادمانی افـراد تـأثیر زیـــادی دارد. اهمیت آن در ایجاد احساس شادمانی در حدی است که برخی دانش آموزان کـه عزت نفس کمتری دارند از حضور در جمع خودداری می کنند و این امر سبب گوشه گیر شدن آنها می شود و ممکن است دچار افسردگی شوند.

افسردگی نیز موجب کاهش میزان شادمانی فرد می گردد. عزت نفس شادمانی را افزایش میدهد، اما فقدان آن موجب کاهش عزت نفس نمی شود.

در رابطه با افزایش عزت نفس مخصوصا برای کسانی که نگران عزتمندی فرزندان خود هستند و به شیوه های تربیتی علاقمند هستند، توصیه می کنیم دوره عزت نفس را مشاهده و استفاده بفرمایند.

اعتقادات مذهبی و رسیدن به حس شادمانی

فردِ با ایمـان دارای ارتباط و اعتقادات معنوی اسـت لذا کمتر احساس رها شدگی ، پوچی و تنهایی می کند.
بر پایه روانشناسی معنوی کسی که به خودآگاهی توحیدی برسد و عناصر خوشبختی را دنبال کند، در زندگی خود از هیچ چیزی نمی ترسد و خدا نیز همواره از او حمایت بی دریغ می کند.

دین اسلام همواره سرور و شادمانی قلبی را تایید می کند بلکه آن را نشانه ایمان کامل می داند. فرد با ایمان همیشه حس شادمانی دارد و از خداوند به خاطر نعمت هایش راضی است و خداوند نیز از او رضایت دارد.(1)

فردی که خدا را به عنوان مهربان ترین حامی خویش پذیرفته و به او ایمان کامل دارد در آرامش و شادی پایدار زندگی میکند. یکی از اصول مهم در شادی افراد ، ایمان مذهبی و معنوی است.

روانشناسی معنوی و حس شادمانی و آرامش

چرا که قلب مومن سرشار از ایمان به خدا است و باور قلبی دارد که خداوند نسبت به بندگانش بسیار مهربان است. انسانی که به این باور نسبت به خدا یکتا رسیده وظیفه خود را به طور کامل انجام می دهد. نتایج امور را به خدا می سپارد و می داند او نسبت به بندگانش آگاه است.

روانشناسی معنوی و مدل خودآگاهی توحیدی می گوید: انسان با خدا حتی در شرایط دشوار هم آرامش و شادی درونی و معنوی خود را از دست نمی دهد. شادی پایدار در پرتو عشق پاک و فراگیر امکان پذیر است.

عشق الاهی بی قید و شرط به همه مخلوقات خداوند تقدیم گردد؛ اگر همه عالم را نقاشی آن خالق بی همتا بدانیم دیگر به تمام موجودات عالم جز عشق تقدیم نخواهیم کرد.

نشاط و شادمانی پایدار زمانی امکان پذیر است که زندگی برای انسان معنادار باشد یعنی رسالت خود را در زندگی بیابد.

امام صادق علیه السلام:

تَخَلَّقُوا بِأَخْلاَقِ اَللَّهِ
به اخلاق خدا آراسته شوید.

امام ششم

بالاترین شادمانی احساس حضور پروردگار در قلب و جان است. اگر آدمی با قلب و اندیشه درخشان خدا را به خانه دل دعوت کند و میزبان او گردد، به دیدار خدا نایل آمده و چنان حس شادمانی و شادی و سروری را تجربه می کند که اگر همه غم های عالم بر او هجوم آورد نمی تواند ذره ای از این شادی را بکاهد.

جمله غم های جهان هیچ اثر می نکند در من از بس که به دیدار عزیزت شادم

سرمایه اجتماعی

عبارت است از ارتباطاتی که بیـن مـردم وجود دارد و محل زندگی آنها را از نظر روابط غنی می ســازد. برای افزایش سـطح احساس شادمانی مـردم سـرمایه گذاری اجتمـاعی بسـیار ارزشـمنداست.

افـرادی که از نظر روابط اجتماعی مهارت بیشـتر دارنـد و بـهتر میتواننـد بـا مردم رابطه برقرار کنند نسبت به افرادی که از نظر مالی غنی تر ، ولی روابط اجتماعی مطلوبی ندارند شادمان تر هسـتند.

سلامت و احساس شادمانی و سرور

شادی ، دستگاه ایمنی را تقویت میکند و تقویـت دستگاه ایمنی سلامت فرد را بهبود می بخشد. قبلا توضیح دادیم که یکی از سه عنصر خوشبختی سلامتی است و با روش خودآگاهی توحیدی به هر سه عنصر خوشبختی خواهید رسید.

رضایت شغلی

رضایت شغلی نوعی احساس خوشی می‌ باشد که کارمند در محیط کار خود آن را دریافت می‌کند. کارمندان یک مجموعه ، زمانی که متوجه شوند موقعیت شغلی آنان سبب هموار شدن مسیر دستیابی به اهداف و ارزش هایشان است، بدون شک حس بهتری نسبت به شغل و سازمانی که در آن شاغل هستند، پیدا می‌کنند. به عبارتی دیگر رضایت شغلی در آنان افزایش می‌یابد.

به طور کلی رضایت شغلی به عوامل گوناگونی مانند فرصت های ترفیع ، میزان حقوق و پاداش ، مزایا و امنیت شغلی ، ارتباط مثبت با همکاران و… بستگی دارد. ایجاد احساس مثبت در حس شادمانی یک کارمند بسیار رقم زننده است.

ضمن اینکه باعث کاهش غیبت ها ، خطا ها ، اختلافات کاری و افزایش بهره وری می‌شود. از آنجایی که انسان‌ها بخش عمده‌ای از عمر خود را صرف شغلشان می‌کنند، ایجاد رضایت شغلی تاثیر زیادی در عملکرد و ایجاد حس مثبت در زندگی آنان نیز دارد. به بیانی دیگر، رضایت شغلی علاوه بر کارآمدی فرد در محل کار، بر کیفیت زندگی نیز موثر است.

حس شادمانی و خوشحالی با ازدواج

وقتی انسان ازدواج می کند، شادی او افزایش می یـابد. بعد از ازدواج از شادی ایجاد شده کم می شود و این کـاهش تـا زمـان رسـیدن فرزنـدان بـه سـن نوجوانی ادامـه می یابد.

بعد از این دوره ، شادمانی مجدداً سیر صعودی پیدا می کند تا به سطح اولیه خود میرسـد.
افراد متأهل نسبت به کسانی که هرگــز ازدواج نکـرده یـا جـدا شده اند، بیشتر احساس شادی و شادمانی می کنند.

پاورقی

1)إن الذین آمنوا و عملوا الصالحات اولئک هم خیرُ البریّه جزاؤُهم عند ربّهم جنّات عدنٍ تَجری مِن تحتها الانهار خالدین فیها أبداً رَضِیَ الله عنهم و رَضوا عنه

قطعا کسانی که ایمان دارند و عمل صالح انجام می دهند، آنان بهترین مردم هستند؛ پاداش آنان باغ های بهشت است که از زیر آن رودخانه ها جریان دارد و آنان همواره در بهشت جاویدان اند. خداوند از آنان راضی است و آن ها نیز از خداوند رضایت دارند. سوره بینه آیه 7