خودآگاهی و مسئولیت پذیری
انفجار اتمی، خود آگاهی است. اتم بسيار كوچك است اما وقتی منفجر شود بسيار وسيع و گسترده می شود. به شناخت خويش رسيدن يك انفجار است.
مهمترین عواملی که به انسان کمک میکند زندگی خوب و موفقی داشته باشد، این است که خود را بشناسد و ازآنچه هست، شاد و راضی باشد. مهارت خودآگاهی یکی از مهارت‌های زندگی است که به فرد کمک میکند شناخت بیشتری نسبت به خود، خصوصیات، نیازها، اهداف، احساسات، نقاط قوت و ضعف و… خود داشته باشد.
امام رضا (ع):أفضَلُ العَقلِ مَعرِفَةُ الإِنسانِ نَفسَهُ. برترین مرحله خِرد، خودآگاهی است.
تعریف خودآگاهی
توانایی شناخت و آگاهی از خصوصیات، نقاط ضعف و قوت، خواسته‌ها، ترس‌ها و بیزاری‌ها.
امام صادق عليه السلام :لايَنبَغى لِمَن لَم يَكُن عالِما أَن يُعَدَّ سَعيدا؛
كسى كه بهره اى از آگاهی ندارد معنا ندارد كه ديگران او را سعادتمند بدانند.
بهترین نشانهٔ سطح آگاهی شما چگونگی کنار آمدن‌تان بامشکلات زندگی هنگام وقوع آنها می‌باشد.
برای خوشبختی باید آگاهی کسب کرد و برای افزایش آن باید هر لحظه تلاش و هزینه کرد…
مسیر خوشبختی و خودآگاهی
برای پا گذاشتن به سرزمین خوشبختی باید سفری آغاز کنید و از سه مقصد عبور کنید.
- آرامش
- سلامتی
- ثروت
در این دنیا فقط یک بار فرصت زندگی دارید پس در اولویت بندی مقصدها بی نهایت دقت کنید. در غیر این صورت، فرصت عمر را ازدست خواهید داد و به سرزمین خوشبختی نخواهید رسید.
عمده بیماری های فعلی مردم در جامعه منشا روحی دارد اما نامگذاری بیماری ها بر اساس بروز و علائم بیرونی آن صورت می گیرد نه منشا فکری و روحی آن.
قرآن به تفصیل به کالبد شکافی روح انسان می پردازد و برای درمان آن رهنمود ارائه می کند.هیچ دستگاهی غیر از خود انسان نمی تواند تشخیص بدهد که این بیماری ها (مانند کینه ،حسادت ، نفرت و…) در وجود انسان هست یا نیست و هیچ دارویی قادر به درمان این بیماری ها نیست جز اراده خود انسان.
در مرحله اول باید شناسایی کنید که چه فکر و احساس منفی در حال آزار دادن شماست و در مرحله بعد به درمان آن بپردازید. توحید عملی همان ذکر است که اگر محقق شود، شفا و از بین رفتن بیماری قطعی است. در عالم موجودات مختلفی وجود دارد: جمادات مثل سنگ، گیاهان یا نباتات، حیوانات و انسان.
برخی انسان ها دو پله از جایگاه واقعی خود پایین تر رفته و زندگی نباتی را انتخاب کرده اند. لذا از زندگی رنج می برند. این دسته دائم شکست های خود را به شرایط محیطی ربط می دهند و منتظرند دیگران برای آنان شرایط رشد فراهم کنند.
يُؤْتِي الْحِكْمَةَ مَنْ يَشَاءُ وَمَنْ يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْرًا كَثِيرًا وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ
[خدا] به هر كس كه در پی آگاهی باشد آگاهی مى‌بخشد و به هر كس آگاهی داده شود، به يقين، خيرى فراوان داده شده است و جز خردمندان، كسى این نکته را در نیابد.
(آیه 269 سوره بقره)
در پی آگاهی باش زیرا هر چه برای بهتر زیستن به آنچه بر تو می گذرد، انعکاسی است از آنچه در تو می گذرد…مراقب افکار و احساساتت باش که هم سازنده و هم ویرانگر زندگی توست…
اگر به خودآگاهی برسیم چه تغییراتی در ما رخ می دهد؟
برای خود و دیگران بیش از پیش ارزش و احترام قائل می شود. علاوه بر این چنین فردی از تحقیر و سرزنش خود و دیگران دوری می کند، دارای روحیه و افکاری مثبت است و تمایل به همکاری و مشارکت دارد. این فرد از نظر دیگران درباره خودش استقبال می کند ، علاقه مند به مشورت و نظر خواهی در قبال پیشرفت خود است ، دارای مقاومت بالایی در برابر فشار ها و سختی های زندگی و احساس رضایت از زندگی می شود.
قبل از ورود به مدار خودآگاهی، انسان، خود را قربانی شرایط می بیندو پس از رسیدن به آن در می یابد. که هیچ کس در طول زندگی به اندازه ی خودش به خودش ظلم نکرده است…و چه خوش احساسی است، حس رهایی از دام خود دروغین خویشتن.
شناخت و آگاهی
شناخت و آگاهی، محور رشد و حرکت انسان است. در کاری که می خواهید آغاز کنید باید قبل از شروع، اطلاعات کامل و جامعی کسب کنید.
شما باید در موارد زیر و از منابع مختلف شناخت دقیق کسب کنید: استعدادها و ظرفیت خودتان، کاری که می خواهید آغاز کنید و فعالیت هایی که تا کنون در آن زمینه انجام شده است، ایده های جدید و خلاقیتی که شما می توانید در آن کار به خرج دهید و…
هرچه بیشتر در حوزه شناخت و آگاهی تمرکز کنید در واقع سرمایه گذاری ارزشمندی انجام می دهید که از شکست های بعدی جلوگیری می کند.
امام علی (ع) می فرماید: العلم سلطان من وجده صال و من لم یجده صیل علیه. دانش و آگاهی سبب برتری است، هرکس بدان دست یافت، دست برتر را خواهد داشت و هرکس آن را نیافت فرودست قرار خواهد گرفت
مسئولیت های انسان
مسئولیت از جمله مفاهیم مهم هنجاری است. رویکردهای گوناگون فلسفی واز این مفهوم تحلیل های بسیاری ارائه کرده و سعی بر این داشته اند که باتوجه به شرایط عامل اخلاقی و مفهوم مسئولیت، تبیین از این مفهوم ارائه نمایند.
یکی از مسئولیت های ما مربوط به زبان است که باید یک کنترل و فیلتر ویژه روی آن بگذاریم.
از صحبت کردن در مورد امور منفی مثل ترس ها، اندوه، بیماری، فقر و … به طور جدی پرهیز کنیم.
از انتقاد نادرست و صحبت کردن در مورد دیگران پرهیز کنیم که لغزشگاه بزرگی است و بسیاری از چیزهایی که در مورد دیگران می گوییم
ربطی به رشد ما ندارد و به سرعت به ورودی ذهن تبدیل می شود و ما را آزار می دهد.
از سخنان بیهوده که نفعی به رشد، موفقیت و معنویت ما ندارد اجتناب کنیم قرآن نیز یکی از ویژگی های مومنان را پرهیز از سخنان بیهوده می داند.
فکر ما قدرتی دارد که اگر با سخنان بیهوده آن را هدر ندهیم؛ در مسیر رشد و پیشرفت ما فعال خواهد شد.
انسان ۳ مسئولیت اساسی دارد:
- مسئولیت نسبت به خودش
- مسئولیت نسبت به پروردگار
- مسئولیت نسبت به دیگران
مسئولیت نسبت به خود
اولین و مهمترین مسئولیت انسان نسبت به خودش این است که خود را دوست داشته باشد. کسی که خود را دوست نداشته باشد نمی تواند خداوند و دیگران را دوست داشته باشد.
اول دوستت دارم دوم مراببخش وسوم سپاسگزارم.
تنها زندانی که می تواند روح تو را دربند کشد، زندان ذهن است . شیطان، همان زندانبان بی رحمی که جز به پرستش خود توسط زندانیان، رضایت نمی دهد…
أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يَا بَنِي آدَمَ أَنْ لَا تَعْبُدُوا الشَّيْطَانَ ۖ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ (آیه 60 سوره یس)
اى فرزندان آدم، مگر با شما عهد نكرده بودم كه شيطان را مپرستيد، زيرا وى دشمن آشكار شماست؟
نسبت به پروردگار
آرامش و تمرکز، نقطه آغاز هر گونه موفقیت است.
یکتا پرستی تضمین کننده ی آرامش و تمرکز است. اجازه دهید فقط خدا و خوبی ها بر وجود شما فرمانروایی کند و چون منشا همه خوبی ها خدا است، همه خوبی ها با هم سازگارند و روح شما را دچار تشتت نمی کنند.
خداوند به انسان قدرت تشخیص خوبی و بدی داده است و خوبی ها با فطرت انسانی هماهنگ اند پس فقط خوب باشید و خوبی کنید… آرامش، تمرکز و موفقیت قطعی است.
شما شایسته آنید که جلوه خوبی ها باشید پس این حق را از خود دریغ نکنیدخداوند، جهان را به گونه ای ساخته است که به هرچه بیندیشید به شما تقدیم می کند. فکر و اندیشه خود را فقط بر خوبی ها و زیبایی ها متمرکز کنید و خوش بین و مثبت اندیش باشید. در این صورت خوبی ها را به زندگی خود دعوت می کنید.
نسبت به دیگران
مسئولیت اخلاقی نسبت به دیگران، بیانگر رابطه ای میان سائل مسئول و مسئول عنه است. سائل کسی که سؤال میکند یا حق مطالبه عمل اخلاقی را دارد و این کار را میکند مسئول کسی که از او سؤال میشود و وظیفه عمل به آن کار را دارد و باید آن را انجام دهد. مسئول عنه کسی که درباره وی سؤال میشود و متعلق عمل یا مسئولیت است. بر اساس رویکرد الهیاتی و به طور مشخص در نظریه های امر الهی، خداوند سائل و پرسشگر اصلی است وحق مطالبه گری از انسان به عنوان یک عامل اخلاقی نسبت به دیگران را دارد.
نظرات ، پرسش و پاسخ